Artçı (Lagging) ve Öncü (Leading)İndikatörler

Bu yazıda, özet olarak artçı -lagging- ve öncü -leading- karaktere sahip bazı indikatörlerin adını duyacak, daha önce hiç tanımadığınız ve ilk defa karşılaştığınız bir indikatörün karakterini tayin ederken nelere bakmanız gerektiğini öğrenecek, bu iki farklı karaktere sahip indikatörlerin takım arkadaşı olup olamayacağı hakkında fikir sahibi olacaksınız. Bu yazı, indikatörleri yalnızca öncülük ve artçılık açısından kategorize edecek, ancak esas kategorilendirme metotlarını bundan sonraki yazıda konuşacağız.

Artçı (Lagging) İndikatörler

Artçı karakterdeki indikatörler, genellikle geçmişten aldığı veriyi olgunlaştırarak yahut işlevli kılarak anlatma derdindedir. Bu karaktere sahip indikatörlerin amacı geleceği tahmin etmek değildir, geçmiş mumları formülüne dahil ederek geçmişi, son mumu da dahil ederek kısmen bugünü de anlatırlar, ancak yarın hakkında bir fikir vermeye -genellikle- çalışmazlar. Bu kategoriye örnek olarak volatilite indikatörlerinden bazıları, trend takip indikatörlerinden bazıları verilebilir. Bunların dışında sayısız örnek bulmak mümkün olsa da biz bunlara bakalım. Mesela volatilite indikatörlerinden Bollinger Bantları, Atr, Adx veya trend indikatörlerinden Most, Pmax, Hareketli Ortalamalar, Vortex böyledir. Burada adını geçirdiğimiz indikatörlerin -ve daha da fazlasının- formüllerini, matematiklerini ve felsefelerini tekil olarak detaylı anlatacağımızdan, şimdilik burada daha fazla detaya gerek olmayabilir.

Öncü (Leading) İndikatörler

Öncü karakterdeki indikatörler genellikle geçmişten ve bulunulan andan alınan verilerden yola çıkarak geleceğe dair bir yorum yapma gayesindedir. Bu karakterdeki indikatörlere örnek olarak genellikle momentum veya hacim bazlı indikatörleri vermek yaygın ve doğrudur, ancak yine örnek sayısı saymaya yetmeyecek kadar çoktur. Momentum indikatörlerinden Rsi, Macd, Tke ve hacim indikatörlerinden Obv, A/D, Chaikin Osilatörü verilebilir. Öncü indikatörlerin neredeyse tamamı, artçı indikatörler gibi hali hazırda olanı ve geçmişte olanı da anlatabilir, ancak en azından kısmi yönleriyle geleceğe dönük tahmin geliştirebilir. Yine bu anılan indikatörleri ileride detaylıca ve arka planıyla inceleyeceğimizden, bunların tekil olarak irdelenmesine gerek duymuyoruz.

Öncü indikatörlerin geleceği tutarlı tahminlerle anlamlandırma çabasında kullandıkları en büyük silah, pozitif-negatif-gizli uyumsuzluklardır. Fiyat artıyor ancak Rsi değeri artmıyor ise, Rsi fiyatların artışını desteklemiyordur ve bu bir uyumsuzluktur. Bunun tersi de ve çok daha farklı halleri olsa da bu örnek yalnızca uyumsuzlukları hatırlatmak için verildi. Her indikatörün tekil makalesinde, o indikatörün kullanışlı uyumsuzluklarını öğrenebilirsiniz. Bu yüzden daha fazla detayı şimdi vermesek de, uyumsuzlukların varlığı yorulma emaresi olarak yorumlanabilir, ancak tek başına bir işlem sebebi olamaz, uyumsuzlukların çok uzun sürdüğü dönemler hatalı işlemlere sebep olur.

Artçı ve Öncü İndikatörlerin Karşılaştırılması

Öncü indikatörlerin geleceği tahmin etmek ve dolayısıyla geleceğe yetişmek amacı olduğundan, öncü indikatörler genellikle hızlıdır. Artçı indikatörler ise öncülere göre yavaştır. Öncü indikatörlerin hızından kaynaklı olarak ürettiği al-sat sinyalleri genellikle daha gürültülü sinyallerdir, yani fake çıkma olasılığı artçılardan fazla olabilir. Ancak artçı indikatörler hantallığından kaynaklı olarak al-sat sinyallerini -en azından- görece daha doğru üretse de, yavaşlığıyla bazı hareketlere eşlik edemen treni kaçırmış olabilir. Burada saydığımız özelliklerin bir getirisi olaraksa, öncü indikatörlerin ürettiği sinyal sayısı genellikle artçı indikatörlerden çoktur. Öncü indikatörler aynı zaman aralığında daha fazla işleme girebilirler, ancak yanılma payları da aynı oranda artabilir. Dolayısıyla burada kullanıcının gürültüsüz -kalitesi yüksek- bir sinyal mi istediği, hızlı ve hareketi kaçırmayan bir sinyal mi istediği seçim için doğru yolu gösterebilir.

Yine de, genellikle indikatörleri kombinlerken, yani birlikte kullanacağınız bir sistem inşa ederken karakteri birbirinden farklı indikatörleri kullanmak, aldığınız sinyalleri teyit etmek için yararlı olabilir. Bu başarılı işlem sayısını şüphesiz arttıracak bir hamle olur.